Liturgia i modlitwa 3\ Rok liturgiczny
Życie chrześcijanina, jak każdego innego człowieka, często charakteryzuje się kruchością i ułomnością, a także potrzebą pomocy ze strony otoczenia. Chrześcijanin takiej pomocy poszukuje zawsze w zastosowaniu duchowych zasad, których źródłem jest Jezus Chrystus. Duchowa wartość liturgii może spowodować uświęcenie i uporządkowanie życia człowieka. Nauka ta dokonuje się w całokształcie obchodów roku liturgicznego ze święceniem dnia niedzielnego i Najświętszą Eucharystią w centrum. Służy ona doprowadzeniu człowieka do osobowego spotkania z Bogiem, który jest obecny i działa w liturgii Kościoła.
Rok liturgiczny to nie jakaś idea, lecz osoba – osoba Jezusa Chrystusa i Jego misterium dokonane w czasie, które dzisiaj Kościół celebruje jako pamiątkę, uobecnienie i proroctwo. Według Piusa XII „rok liturgiczny to sam Chrystus, który trwa w swoim Kościele”. Chrystus nie jest tylko jakimś elementem, od którego rok liturgiczny otrzymuje treść czy zewnętrzną ozdobę. Rok liturgiczny to uobecnienie całego misterium Chrystusa dla zbawienia ludzi. Centrum roku liturgicznego jest zatem tożsame z centrum Jezusowego dzieła zbawczego, czyli z Paschą. W wydarzeniu Paschy obecne jest całe
dzieło odkupienia, stąd też można mówić o jednym, wielkim misterium Chrystusa, jakim jest Pascha. Z Paschy wypływa całe życie i zbawienie w Kościele i z niej biorą początek wszystkie inne święta.
Rok liturgiczny, nazywany jest także rokiem kościelnym bądź Rokiem Pańskim
(a.d. - Anno Domini), liczy tyle samo dni i tygodni, co rok
kalendarzowy, jednak nie pokrywa się z nim. Rok liturgiczny ma on
własną strukturę, podziały i święta.
Rok liturgiczny dzieli się na okresy liturgiczne:
- Okres Adwentu – rozpoczyna się od I Nieszporów (czyli modlitwy
wieczornej) I Niedzieli Adwentu i trwa do I Nieszporów uroczystości
Narodzenia Pańskiego 25 grudnia (kończy się zatem wieczorem 24
grudnia); łącznie obejmuje 4 kolejne niedziele i trwa od 23 do 28 dni. W
czasie Adwentu – 8 grudnia – obchodzi się Uroczystość Niepokalanego
Poczęcia Najświętszej Maryi Panny.
- Okres Bożego Narodzenia – zaczyna się od pierwszych Nieszporów uroczystości Narodzenia Pańskiego (wieczorem 24 grudnia) i trwa do niedzieli Chrztu Pańskiego, tj. do pierwszej niedzieli po Objawieniu Pańskim (6 stycznia). W Okresie Bożonarodzeniowym, obok Uroczystości Bożego Narodzenia, obchodzi się również m.in. święto Św. Rodziny i św. Matki Bożej.
- Okres zwykły (I część) – jego długość zależy od tego, kiedy w danym roku przypada Wielkanoc i waha się od 6 do 9 tygodni. Trwa od niedzieli Chrztu Pańskiego do wtorku przed Środą Popielcową. W tym okresie obchodzi się święto Ofiarowania Pańskiego (Matki Bożej Gromnicznej).
- Wielki Post – trwa 40 dni i rozpoczyna się zawsze w Środę Popielcową (przy czym data Środy Popielcowej zależy od daty uroczystości Zmartwychwstania Pańskiego). Koniec Wielkiego Postu przypada z kolei w Wielki Czwartek przed sprawowaną wieczorem Mszą Wieczerzy Pańskiej.
- Triduum Paschalne – Triduum Paschalne jest szczytem roku liturgicznego. Rozpoczyna się od Mszy Wieczerzy Pańskiej, sprawowanej wieczorem w Wielki Czwartek. Trwa przez kolejne dwa dni, tj. Wielki Piątek oraz Wielką Sobotę, i kończy II nieszporami Niedzieli Zmartwychwstania Pańskiego. Te trzy dni stanowią jeden wspólny obchód
- Okres Wielkanocny – trwa od Niedzieli Zmartwychwstania Pańskiego do Uroczystości Zesłania Ducha Świętego; zawsze 50 dni. Dzień Zmartwychwstania wyznaczany jest na pierwszą niedzielę wiosennej pełni księżyca, dlatego jest to tzw. święto ruchome. W ciągu Okresu Wielkanocnego obchodzi się wiele ważny świąt i uroczystości m.in. Święto Miłosierdzia Bożego, Uroczystość Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski oraz Uroczystość Wniebowstąpienia Pańskiego;
- Okres zwykły (II część) – zaczyna się w poniedziałek po Uroczystości Zesłania Ducha Świętego i kończy przed I Nieszporami I Niedzieli Adwentu. W tym okresie wypada m.in.: Święto Ofiarowania Pańskiego, Uroczystość Najświętszej Trójcy, Święto Przemienienia Pańskiego, Uroczystość Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, Uroczystość Wszystkich Świętych, Dzień Zaduszny i wiele innych. W ostatnią niedzielę roku liturgicznego obchodzi się Uroczystość Jezusa Chrystusa, Króla Wszechświata.
Rok liturgiczny należy do nauczycielskich wymiarów Kościoła. To lekcja odbywająca się w życiu. Okresy, cykle i uroczystości dane nam w roku liturgicznym to coś więcej niż przedstawienia minionego czasu. Są one niekończącym się znakiem – prawdziwym sakramentem życia. Przez nie Chrystusowe życie uobecnia się w naszym własnym życiu w teraźniejszości. Właśnie w liturgii spotykamy historycznego Jezusa i dochodzimy do zrozumienia Chrystusa wiary, który jest wciąż z nami.
W każdej epoce rok liturgiczny istnieje po to, aby zanurzać świat w aktualnych i odwiecznych sensach chrześcijańskiego życia. Toteż po latach powtarzania świątecznych przesłań i zastanawiania się nad ich sensem dla naszego życia, dochodzimy do takiego punktu, gdy sięgając myślą w minione dziesięciolecia, uświadamiamy sobie, że kolejne krople chrześcijańskich ideałów powoli, lecz stopniowo drążą „skałę”, wciskając się w najgłębsze zakamarki naszej psychiki. Chociaż cierpieliśmy katusze w Wielkim Poście jako dzieci i w młodości staliśmy półprzytomnie podczas długich wielkanocnych czytań, chociaż jak dorośli przyjmowaliśmy w Środę Popielcową popiół w połowie dumni, a w połowie zakłopotani, z latami dostrzegliśmy pędy nadziei i pragnienia, zaangażowania i przekonania, które dzięki tym praktykom zakorzeniły się w naszych sercach. Rozpoznaliśmy w samych sobie coś więcej niż tylko puste ja. Rozpoznaliśmy siebie jako chrześcijan.
Nauka badająca pochodzenie i znaczenie świąt chrześcijańskich całego roku liturgicznego to heortologia, podkreśla ona m.in. aspekt moralny i ascetyczny obchodów zawartych w kalendarzu kościelnym. Roku liturgicznego nie należy traktować jako zimnego i bezwładnego przedstawienia wydarzeń z minionych dziejów. Rok liturgiczny to swego rodzaju pochód Chrystusa, który trwa w swoim Kościele. Kroczy On drogą miłosierdzia, na którą wszedł już w swoim ziemskim życiu. Zbawca wstąpił na nią w tym celu, aby ludzie mogli zbliżyć się duchowo do Jego tajemnic i czerpać z nich dla siebie życie. Wierni, którzy uczestniczą w obrzędach roku liturgicznego, w zetknięciu z nimi przybliżają się do zbawienia.
Charakter poszczególnych dni i okresów podkreślają kolory szat liturgicznych. Każdy z nich ma swoje znaczenie w liturgii. Szaty koloru białego, który oznacza czystość i radość, zakłada kapłan w okresie Bożego Narodzenia i wielkanocnym, w dni poświęcone Chrystusowi, Najświętszej Maryi Pannie, aniołom oraz świętym, którzy nie byli męczennikami. Kolor czerwony przypomina miłość, krew i ogień, dlatego jest używany w Niedzielę Palmową, Wielki Piątek, niedzielę Zesłania Ducha Świętego oraz dni, w których wspominamy Świętych Męczenników. Szaty liturgiczne w Adwencie i Wielkim Poście mają kolor fioletowy, który symbolizuje skruchę, pokutę, ale i oczekiwanie. W okresie zwykłym kapłan zakłada szaty zielone. Kolor ten oznacza radość, nadzieję i życie. W liturgii za zmarłych stosowany jest kolor fioletowy lub czarny. W trzecią niedzielę Adwentu i czwartą niedzielę Wielkiego Postu można używać szat w kolorze różowym. Ponadto w uroczyste dni zamiast białych, czerwonych czy zielonych można używać szat koloru złotego, a w dni poświęcone Najświętszej Maryi Pannie – niebieskiego.
Bibliografia:
- fragmenty książki: Liturgia jako przestrzeń modlitwy i uświęcenia - ks. Adrian Przybecki
- Kalendarz dat i okresów liturgicznych
- Co rok bliżej Boga. Rok liturgiczny - Joan Chittister
- Głoszenie Chrystusa w roku liturgicznym - ks. Stanisław Dyk
Netografia:
- brewiarz.pl/czytelnia/rok.php3
- ministranci.diecezja-pelplin.pl/aktualnosci/168-co-to-jest-rok-liturgiczny
- szlakami.pl/kolory-szat-liturgicznych-i-ich-znaczenie/
- liturgia.wiara.pl/doc/420955.Podzial-roku-u-katolikow-i-kolory-liturgiczne
- ewangelizuj.pl/sekrety-liturgii/kolory-szat-liturgicznych-i-ich-znaczenie
- zdjęcie: www.jednosc.com.pl/strefakatechety
Komentarze
Prześlij komentarz